Docent aan het woord... Joost Meijer

Over biologie op YouTube en uitlegvideo’s in de klas

‘Je moet het leren in een groter geheel plaatsen’

‘Joost Eindbaas’, ‘U bent een held’ en misschien wel de mooiste: ‘Joost: de redder van iedereen in zijn examenjaar’. Natuurlijk krijgt elke docent wel eens een complimentje, maar dit soort superlatieven hoor je niet zo vaak. Biologiedocent Joost Meijer krijgt ze echter dagelijks. De comments onder zijn uitlegvideo’s op YouTube staan er vol mee.

“Ik word er een beetje ongemakkelijk van,” lacht Joost. “Ik doe gewoon mijn ding.” Maar dat ‘ding’ is wel héél populair. Op zijn YouTube-kanaal Biologie met Joost plaatst Joost uitlegvideo’s over de lesstof van zijn vak. In eerste instantie was het bedoeld voor zijn eigen klassen, op het Cals college in IJsselstein. Maar de filmpjes werden al snel opgepikt door leerlingen in heel Nederland. Inmiddels heeft Biologie met Joost meer dan 14.000 abonnees.

Joost maakte zijn eerste filmpjes voor een eindexamenklas. “Ze wilden alles bespreken, behalve biologie,” lacht hij. In plaats van stilte te eisen en de lesstof er doorheen te drukken besloot hij het anders te doen. Hij maakte video’s waarin hij de belangrijkste lesstof op een rijtje zette. Daarmee konden zijn leerlingen zelf aan de slag. Het beviel zo goed dat hij besloot om voor elk hoofdstuk video’s te maken. “Ik vertelde ze wat ze moesten doen en zij zorgden dat het lukte.”

Een extra dimensie aan je onderwijs

“Uiteindelijk bied je effectiever onderwijs,” vindt Joost. “Leerlingen kunnen zelf hun manier van informatie vergaren kiezen. Ik ben er als ze me nodig hebben: bij het verwerken van die informatie.” Bovendien is er in de les meer ruimte voor persoonlijke begeleiding. “Ik kan nu 20 minuten naast een leerling zitten die dat nodig heeft. Dat geeft zo’n extra dimensie aan je onderwijs.”

‘In de klassieke docentrol gooi je informatie naar leerlingen en ben je hun enige bron,” gaat Joost verder. “Hier neem je meer een coachende rol aan.” Na een korte stilte lacht hij hardop. “Mensen krijgen vlekken in hun nek als je zoiets zegt, maar ik vind dat dit dé manier van lesgeven is. Je moet het leren in een groter geheel plaatsen, in plaats van je eigen vak belangrijker te vinden dan alle andere vakken.”

Als je dát doet kun je ook je lessen in een breder perspectief plaatsen, vindt Joost. “Ik kan mijn natuurkundecollega, die veel meer van verbranding weet dan ik, uitnodigen om iets vertellen. Dan zien leerlingen dat verbranding bij scheikunde, natuurkunde en bij biologie hetzelfde is. Je kunt vakken integreren en dat creëert ruimte. De uitleg die je bij natuurkunde krijgt, hoef ik bij biologie niet meer te geven.”

Van YouTube naar Nectar

Niet alleen de rol van de docent verandert, maar ook de manier waarop wordt lesgegeven. Joost zijn YouTube-kanaal is een voorbeeld en er zijn zelfs volledig digitale lesmethodes verkrijgbaar. Bij dat laatste heeft Joost zijn bedenkingen. “Leren is herhalen en je zintuigen gebruiken. Als ik alleen tegen een plat scherm aankijk, beperkt me dat in de hoeveelheid zintuigen die ik gebruik. Je moet papier voelen en fysiek bezig zijn. Ik geloof niet dat je dát kunt vervangen. Onze middelen veranderen, maar de manier waarop we leren verandert niet.”

Joost ziet veel in het combineren van verschillende mogelijkheden. “Het leuke aan de digitale methode van Nectar is dat je leerlingen verschillende paden kunt laten bewandelen, afhankelijk van hun niveau. Ik denk dat dát heel waardevol is. Ik vind het ook goed dat lesstof zowel tekstueel als met video’s wordt aangeboden,” vertelt hij. “Niet zozeer omdat ik die video’s maak, maar omdat je de stof op verschillende manieren tot je kunt nemen.”

Joost zijn YouTube-kanaal trekt dus niet alleen de aandacht van duizenden leerlingen, maar ook van Noordhoff. In de komende editie krijgen zijn uitlegvideo’s een belangrijke plek. “Noordhoff wilde met me in gesprek. Samen met de auteurs zijn we tot een duidelijk concept gekomen.” Nectar sluit aan bij de manier van lesgeven waar Joost voor staat: gedifferentieerd en met verschillende manieren om de lesstof op te nemen. Hij knikt. “Ik kan me er heel erg in vinden.”

Zo ontzettend leuk

Toch had het maar een haar gescheeld of het was heel anders gelopen. “Buiten staat mijn camper,” vertelt Joost. “Die heb ik vorig jaar gekocht. Ik was van plan om een jaar door Europa te reizen en onderweg te vloggen. Ik had mijn ontslag al ingediend. Maar toen kwam corona: ik kon niet meer weg en mijn baas vroeg me terug.”

Sindsdien staat hij weer voor de klas. Twee havo 4-klassen en twee havo 5-klassen krijgen opvallend gestructureerde lessen biologie. “Zeker de examenklassen, omdat ze zo achterlopen vanwege corona. Ik geef ze de basisstof en vertel ze wat ze moeten weten,” zegt hij beslist. Dan is hij weer even stil. Plotseling, hardop lachend. “En dan komt er toch iets voorbij en drijf ik weer weg op een mooi verhaal. Lesgeven is ook zo ontzettend leuk!”